روایت عاشورا در رسانه های سنتی و مدرن
برگزاری مراسم سوگواری در ماه محرم و در میان
مسلمانان، یک عزاداری عادی نیست که اگر بود، تا این حد با زندگی فردی و
اجتماعی مردم آمیخته نشده بود.
کارکردهای عاشورا علاوه برآن که در
ایجاد پایداری و روحیه حماسه و جوانمردی و شهادت طلبی، همواره نقش آفرین
است، وحدت و انسجام را در بین اعضای
جامعه مستحکم میکند. عاشورا،
واقعه ای است عظیم که در سال ۶۱ هجری قمری ( ۶۸۰/ م ) در کربلا روی داد و
رخدادهای حماسه وار و درعین حال هولناک
آن، موجب شد که بهعنوان یکی از ماندگارترین حوادث تاریخی مطرح شود.
عاشورا،
کارکردهای فراوانی در عرصه های فردی و اجتماعی داشته و منشاء حوادث و جنبش
هایی در طول تاریخ اسلام شده است. نقشی که عاشورا در زندگی
مسلمانان
ایفا کرده بی شک مدیون شخصیت امام حسین (ع ) و یارانش و ایستادگی ومقاومت
آنان در برابر ظلم و جور حکومت یزید است. تاکنون صدها کتاب،
مقاله،
فیلم، شعر و اثر هنری در وصف امام حسن(ع ) و نهضت ماندگار او خلق شده، اما
جذابیت این رویداد و شخصیت های کم نظیر آن برای بشر امروز هنوز
باقی
است. جذابیتی که موجب میشود مسلمانان در گوشه و کنار عالم در ایام محرم با
یاد و خاطره آن پیشوای شجاع و پرهیزگار، عالم را رنگ دیگری بزنند.
برگزاری
مراسم سوگواری در ماه محرم و در میان مسلمانان، یک عزاداری عادی نیست که
اگر بود، تا این حد بازندگی فردی و اجتماعی مردم آمیخته نشده بود.
کارکردهای عاشورا علاوه برآن که در ایجاد پایداری و روحیه حماسه و جوانمردی
و شهادت طلبی، همواره نقش آفرین است، وحدت و انسجام را در بین اعضای جامعه
مستحکم میکند.

همچنین آینه ای که عاشورا در برابر ما قرار می دهد، آنقدر روشن و
شفاف است که هرکس می تواند الگوی خود را در آن پیدا کند.در مورد واقعه
عاشورا آنچه
اهمیت دارد، دوام و بقای آن است که تاکنون همچنان پویا و
اثرگذار حفظ شده وهمین امر موجب تقویت کارکردهای آن نیز شده است. اما دلیل
بقای آن تاکنون
چه بوده است؟ چرا حاکمان و مردمی که این واقعه سوزناک و
غم انگیز را رقم زدند، علیرغم تلاشهای بسیار نتوانستند آن را به گونه ای
که خود می خواستند،
تحریف و به آیندگان منتقل کنند ؟ آیا رسانه های آن
زمان کارایی نداشتند یااین که شیوه و روش انتقال پیام عاشورا با دیگر وقایع
متفاوت بوده است؟
برای تحلیل نقش مهم رسانه ها درانتقال وقایع روز
عاشورا و شهادت امام حسین (ع )، نیازمند آن هستیم که ابتدا به شیوه های
ارتباطات در جامعه سنتی بپردازیم. فرهنگ شفاهی و ارتباطات رو در رو،
مهمترین ویژگی رسانه ها در گذشته است، زمانی که فرهنگ به میزان فعلی
نوشتاری نبود و شکلهای مختلفی از ارتباط ارزش و اعتبار داشت که می توانست
با عامه مردم ارتباط برقرار کند. حضور مردم در کاروانسراها،میدان های
عمومی، بازارها و فضاهایی چون قهوه خانه ها، نه تنها موجب گذراندن اوقات
فراغت آنان می شد بلکه به اطلاعرسانی و یادگیری و تبادل تجربه نیز منجر می
شد. این شبکه ارتباطی اگرچه طی قرنها پایدار بود اما تا حدودی متحول شد و
رسانه های نوین از دل آن پدید آمد. در رسانه های مدرن،کارکردهای
اطلاعرسانی و آگاهی بخشی مورد توجه قرار گرفت و مخاطبان نیز دررده بندی
های جدید جای گرفتند. اما در گستره وسیع جهان اسلام، ارتباط رسانه ای شکل
های ویژه ای داشته است که با ادیان دیگر تفاوت اساسی دارد.