زینب علیها السلام بانوى حیا، پاسدار عفت و پاکدامنى

پاسدار عفت و پاکى منم
با حیا در چادر خاکى منم
من حیا را مرزدارى کرده‏ام
بانوان را جمله یارى کرده‏ام
زینب; بانوى حیا و عفت، مرزبان پاکى و پاکدامنى، دختر على علیه السلام وزهرا علیها السلام; در روز پنجم جمادى الاولى، سال پنجم یا ششم هجرت درمدینه منوره، خواستگاه حیا و پاکى، دیده به جهان گشود .

زینب علیها السلام بانوى حیا، پاسدار عفت و پاکدامنى

پاسدار عفت و پاکى منم
با حیا در چادر خاکى منم
من حیا را مرزدارى کرده‏ام
بانوان را جمله یارى کرده‏ام
زینب;بانوى حیا و عفت، مرزبان پاکى و پاکدامنى، دختر على علیه السلام و زهراعلیها السلام; در روز پنجم جمادى الاولى، سال پنجم یا ششم هجرت در مدینهمنوره، خواستگاه حیا و پاکى، دیده به جهان گشود .
هرچند مادربزرگوارش را در پنج‏سالگى از دست داد، ولى رهتوشه‏هایى گرانبها از حیا وپاکى در همین مدت کوتاه از مکتب مادر فرا گرفت . در دوران زندگىبابرکت‏خویش، مشکلات و رنجهاى فراوانى متحمل شد و بى‏شک مهمترین وتلخ‏ترین آن، واقعه کربلا و داستان اسارت بود . در تمام این سختیها وحوادث تلخ، در کنار صبورى و بردبارى; درس حیا و عفت را به همه آموخت (1) .
او را; ام‏کلثوم کبرى، صدیقه صغرى، محدثه، عالمه و فهیمه مى‏نامیدند .او زنى عابده، زاهده، عارفه، خطیبه و عفیفه بود . نسب نبوى، تربیت علوى وفاطمى، همراه با لطف خداوندى، از او فردى با خصوصیات و صفات برجسته ساختهبود، طورى که او را «عقیله بنى هاشم‏» مى‏خواندند .
مراسم نام‏گذارى
معمولامرسوم است که پدر و مادر، نام فرزند را انتخاب مى‏کنند، ولى در ولادت حضرتزینب علیها السلام، والدین او این کار را به پیامبر اسلام صلى الله علیه وآله، جد بزرگوار آن بانو واگذار نمودند; پیامبر صلى الله علیه و آله درسفر بود، بعد از بازگشت از سفر، به محض شنیدن خبر تولد، مشتاقانه به خانهعلى علیه السلام رفت . نوزاد را در بغل گرفت و بوسید، بعد از مدتى جبرائیلبر پیامبر نازل گردید و نام زینب (زین + اب) را که به معناى «زینت پدر»است، براى این دختر انتخاب نمود (2) .
آن بانوى بزرگ، سرانجام درپانزدهم رجب سال 62 هجرت، با کوله‏بارى از اندوه، محنت و رنج و با یادگارگذاشتن درسهاى زیادى از صبورى، حیا، عفت و پاکى، دار فانى را وداع گفت .
دراین مقام برآنیم تا گوشه‏هایى از حیا، عفت و پاکدامنى زینب را به تصویرکشیم و رهتوشه گرانبهایى براى بانوانى که مى‏خواهند زینب گونه زندگى کنندو به افتخار و سربلندى ابدى برسند مهیا سازیم .
ضرورت بحث‏حیا
امروزهدر سرتاسر جهان، مخصوصا کشورهاى اسلامى و على الخصوص جامعه تشیع، تلاشاستعمارگران و مهاجمان فرهنگى بر آن است که حیا و عفت‏بانوان را نشانهروند و جامعه را از این راه به بى‏بند و بارى و بى‏دینى سوق دهند و درنتیجه به مطامع شیطانى خود برسند; چرا که آنها به خوبى دریافته‏اند اگردین و مذهب تشیع را بخواهند نابود کنند، باید حیا، عفت و پاکدامنى را ازبین ببرند .
هرگاه از جامعه حیا رخت‏بربست و عفت در آن لگدکوب شد;دین هم بساط خویش را جمع خواهد کرد . على علیه السلام به زیبایىمى‏فرماید: «احسن ملابس الدین الحیاء (3) ; نیکوترین لباس دین حیا است .»، امام صادق علیه السلام فرمود: «لا ایمان لمن لا حیاء له (4) ; ایمانىنیست‏براى آن کس که حیا ندارد .» و امام باقر علیه السلام فرمود: «الحیاءوالایمان مقرونان فى قرن فاذا ذهب احدهما تبعه صاحبه (5) ; حیا و ایمان باهم بر یک شاخه قرار گرفته‏اند، پس هرگاه یکى از آن دو برود، دیگرى نیز ازاو تبعیت کند .» و زیباتر از همه، امام حسین علیه السلام - آن کس که زینبعلیها السلام، حیا را در مکتب او آموخت - فرمود: «لا حیاء لمن لا دین له(6) ; آن که دین ندارد، حیا هم ندارد .»
از روایات فوق به خوبىاستفاده مى‏شود که بین ماندگارى دین در جامعه و وجود حیا; رابطه تنگاتنگىوجود دارد . مهاجمان فرهنگى، بخوبى این رابطه و ملازمه را دریافته‏اند، ازاین رو صهیونیست معروف «نتانیاهو» این گونه القاء مى‏کند که «برنامه‏هاىماهواره‏اى، به مثابه یک نیروى شورشى بسیار مؤثرى عمل مى‏کنند; بچه‏هاىایرانى مسلما لباسهاى زیبایى را خواهند خواست که در شوهاى تلویزیونىمى‏بینند . آنها استخرهاى شنا و شیوه زندگى فانتزى خواهند خواست . (7) »
ازطرف دیگر، هواداران استکبار جهانى در داخل کشور با قلمهاى زهرآگین،رفتارهاى زننده، لباسها و فیلمهاى مبتذل، در نابودى حیا و عفت، استعمار رایارى مى‏رسانند .
نگاهى به جایگاه حیا در فرهنگ غنى اسلام
اشارتى مختصر و بیان نکاتى درباره جایگاه حیا در اینجا مناسب مى‏نماید:
الف) حیاى دختران شعیب در قرآن:
قرآنکریم، با این‏که غالبا مسایل را به صورت کلى بیان مى‏دارد، ولى گاهىبجهت‏حیاتى بودن مسئله، جزئیات و نمونه‏هایى را بیان مى‏کند . مثلا ماجراىحضرت موسى و برخورد او با دختران شعیب را چنین بیان مى‏کند: «و هنگامى که[موسى] به [چاه] آب مدین رسید، گروهى از مردم را در آنجا دید که چهارپایانخود را سیراب مى‏کنند; ودر کنار آنان دو زن را دید که مراقب گوسفندانخویشند و به چاه با بودن مردان نزدیک نمى‏شوند . موسى از آنان پرسید: کارشما چیست؟ گفتند: آنها را آب نمى‏دهیم تا چوپانها همگى خارج شوند . . . .موسى براى گوسفندان آن دو آب کشید و . . . ;
در ادامه این داستان درباره نحوه آمدن یکى از دختران شعیب و گفتگوى او با حضرت موسى علیه السلام مى‏فرماید:
«.. . فجاءته احداهما تمشى على استحیاء قالت ان ابى یدعوک لیجزیک اجر ماسقیت لنا . . .» (8) ; ناگهان یکى از آن دو [زن به سراغ او آمد، در حالىکه با نهایت‏حیا گام برمى‏داشت . گفت: پدرم از تو دعوت مى‏کند تا مزد آبدادن [به گوسفندان] را که براى ما انجام دادى، به تو بپردازد .»
از این آیه مى‏توان حیا را به زیبایى دریافت; چرا که:
1 . تا زمانى که مردان کنار چاه بودند، دختران شعیب علیه السلام نزدیک چاه نمى‏رفتند .
2 . آن‏گاه اقدام به آب دادن گوسفندان مى‏کردند که تمام مردان پراکنده شوند .
3 . سرا پا حیا نزد موسى علیه السلام آمد . نگفت ما مزد تو را مى‏پردازیم; بلکه گفت پدرم از تو دعوت مى‏کند تا مزد تو را بپردازد .
ب) حیا تمام دین است:
على علیه السلام مى‏فرماید: «الحیاء هو الدین کله (9) ; حیا تمام دین است .»
ج) حیا بازدارنده از زشتیها:
على علیه السلام فرمود: «الحیاء یصد عن فعل القبیح (10) ; حیا [انسان را] از کار زشت‏باز مى‏دارد .»
امامهفتم علیه السلام مى‏فرماید: «ما بقى من امثال الانبیاء علیهم السلام الاکلمة; اذا لم تستحى فاعمل ما شئت . . . (11) ; مثالها [و کلمات قصار] ازانبیاء باقى نمانده است مگر یک کلمه [و آن این است که] هرگاه حیا نداشتى،هر کارى مى‏خواهى انجام بده .»
د) عاقبت‏بى‏حیایى:
علىعلیه السلام فرمود: «. . . من قل حیاؤه; قل ورعه ومن قل ورعه; مات قلبه،ومن مات قلبه; دخل النار . . . (12) ; کسى که حیا و شرمش اندک باشد;پرهیزکارى او نیز اندک خواهد بود، و کسى که ورعش کمتر باشد; قلبش مى‏میردو آن کس که دلش مرده باشد; در آتش جهنم داخل خواهد شد .»
ه) سرپوش عیبها:
على علیه السلام فرمود: «من کساه الحیاء ثوبه; لم یر الناس عیبه (13) ; آن کس که با لباس حیا خود را بپوشاند کسى عیب او را نبیند .»
و) سرچشمه خوبیها:
و آن حضرت فرمود: «من لا حیاء له; لا خیر فیه (14) ; کسى که حیا ندارد، خیرى در او نخواهد بود .»
نمونه‏هایى از حیاى زینب علیها السلام
1 . فرزند بیت‏حیا و عفت:
تاثیروراثت و خانواده در رفتار و کردار انسان تردیدپذیر نیست . امروزه به روشنىثابت‏شده است که بخشى از صفات خوب و بد، از راه وراثت، از نسلى به نسلىمنتقل مى‏شوند و به همین جهت‏خانواده‏هایى که پیامبران در آن متولد شدند،عموما پاک و اصیل بودند، بهمین جهت در منابع اسلامى نیز از ازدواج با زنانزیبایى که در خانواده‏هاى ناپاک و عارى از حیا به بار آمده‏اند نهى شدهاست . در کنار وراثت، تربیت مطرح است; زیرا بخشى از فضایل و کمالات، باتربیت صحیح به فرزندان منتقل مى‏شود .
در زندگى زینب علیها السلاماین دو عامل (وراثت و تربیت) در بالاترین حد خویش وجود داشت; چنانکه درزیارت نامه آن بانوى بزرگوار مى‏خوانیم: «السلام على من رضعت‏بلبانالایمان; سلام بر کسى که از پستان ایمان شیر نوشید .»
آن که پا تا به سر ایمان و حیاست
خونش آمیخته با خون خداست
عشق را همسفر کرببلاست
مظهر عصمت و پاکى، تقواست
به یقین زینب کبرى باشد
زاده حیدر و زهرا باشد
آرى!زینب کبرى علیها السلام در خانه وحى و ولایت، از پدر و مادر معصوم به دنیاآمد و در آغوش نبوت، مهد امامت و ولایت و مرکز نزول وحى الهى نشو و نمانمود و از یگانه مادر معصوم جهان هستى «فاطمه زهرا علیها السلام‏» شیرنوشید و از ابتداى شیرخوارگى در آغوش پر مهر مادر; عفت، حیا، شهامت وعطوفت را فرا گرفت و هم زمان با دوران شیرخوارگى در محضر بزرگترین استادانجهان انسانیت; یعنى رسول الله صلى الله علیه و آله و امیرالمؤمنین علیهالسلام و دو برادر بزرگوارش امام حسن و امام حسین علیهما السلامتربیت‏یافت .
«یحیى مازنى‏» که از علماى بزرگ و راویان حدیث است،چنین نقل مى‏کند: «مدتها در مدینه، در همسایگى على علیه السلام در یک محلهزندگى مى‏کردم . منزل من در کنار منزلى بود که «زینب‏» دختر على علیهالسلام در آنجا سکونت داشت، حتى یک بار هم، کسى حضرت زینب را ندید و صداىاو را نشنید، او هرگاه مى‏خواست‏به زیارت جد بزرگوارش برود، در دل شبمى‏رفت; در حالى که پدرش على علیه السلام در پیش و برادرانش حسن و حسینعلیهما السلام در اطراف او بودند . وقتى به نزدیک قبر شریف رسول خدا صلىالله علیه و آله مى‏رسیدند، امیرالمؤمنین علیه السلام شمعهاى روشن اطرافقبر را خاموش مى‏کرد . یک روز امام حسن علیه السلام علت این کار را سؤالکرد، حضرت فرمود: «اخشى ان ینظر احد الى شخص اختک زینب (15) ; از آنمى‏ترسم که کسى خواهرت زینب را ببیند .»
به قول «شیخ جعفر نقدى‏» ،زینب علیها السلام تربیت‏شده پنج تن آل عبا است: «فالخمسة اصحاب العباء همالذین قاموا بتربیتها وتثقیفها وتهذیبها وکفاک بهم مؤدبین ومعلمین (16) ;پنج تن آل عبا به تربیت و فرهنگ سازى و تهذیب زینب همت گماردند و همین بسکه آنها ادب کننده و آموزگار باشند .»
و راستى کجا رفته اینمرزبانیهاى حیا؟ ! و چرا در جامعه شیعه علوى، مى‏بینیم که مردان با همسرانآرایش کرده و دختران بى‏بهره از حجاب، در پارکها و خیابانها و . . . ظاهرمى‏شوند؟ !
2 . حیا در آغاز جوانى
دکتر «عائشهبنت الشاطى‏» ، بانوى نویسنده و اهل تحقیق اهل سنت، چنین مى‏گوید: «زینبدر آغاز جوانى چگونه بوده است؟ مراجع تاریخى از وصف رخساره زینب در ایناوقات خوددارى مى‏کنند; زیرا که او در خانه و روبسته زندگى مى‏کرد . مانمى‏توانیم مگر از پشت پرده وى را بنگریم، ولى پس از گذشتن دهها سال ازاین تاریخ، زینب از خانه بیرون مى‏آید و مصیبت جانگداز کربلا او را به مانشان مى‏دهد . (17) »
تاریخ او را ندیده، چرا که حیاى او مانع از آنشده است و مادرش فاطمه توصیه کرده است که: «خیر للنساء ان لا یرین الرجالولا یراهن الرجال (18) ; براى زنان بهتر است که آنان مردان را نبینند، ومردان [نیز] آنها را نبینند .»
و اگر دستور الهى و آسمانى نبود که«ان الله شاء ان یراهن سبایا; به راستى که خدا خواسته که آنها را اسیرببیند» حسین علیه السلام هرگز به خود اجازه نمى‏داد خواهر را در سفر کربلابه همراه ببرد .
بردن اهل حرم دستور بود و سر غیب
ورنه این بى‏حرمتى را کى روا دارد حسین
3 . نمایش شکوه حیا هنگام حرکت از مدینه
مدینه،شبى را به یاد مى‏آورد که کاروان حیا با تمام شکوه و جلال به سوى مکهروانه شد . آن شب از شبهاى ماه رجب بود که کاروانى مجلل از مدینه بیرونرفت; در حالى که دو بانوى «حیا» و عفت را جوانان بنى‏هاشم و در راس همهسید جوانان اهل بهشت احاطه نموده بودند . در قطعه‏اى تاریخى، راوى چنیننقل مى‏کند:
«چهل محمل را دیدم که با پارچه‏هاى حریر [ابریشم] ودیباج زینت‏شده بودند . در این وقت امام حسین علیه السلام دستور داد بنىهاشم زنهاى محرم خود را سوار بر محملها نمایند، پس در این حال من نظارهمى‏کردم که ناگهان جوانى از منزل حسین علیه السلام بیرون آمد در حالى کهقامت‏بلندى داشت و بر گونه او علامتى بود و صورتش مانند ماه مى‏درخشید ومى‏فرمود: بنى‏هاشم کنار روید و آن‏گاه دو زن از خانه حسین علیه السلامخارج شدند، در حالى که دامانشان بر اثر حیاى از مردم به زمین کشیده مى‏شدو دور آن دو را کنیزانشان احاطه نموده بودند . پس آن جوان به سوى یکى ازمحملها پیش رفت و زانوى خود را تکیه قرار داد و بازوى آنها را گرفت و برمحمل سوار نمود . من از بعضى پرسیدم; آن دو بانو کیستند؟ ! جواب دادند:یکى از آنها زینب علیها السلام و دیگرى ام‏کلثوم; دختران امیرالمؤمنینعلیه السلام . پس گفتم: این جوان کیست؟ ! گفته شد: او قمر بنى هاشم، عباسفرزند امیرالمؤمنین علیه السلام است . سپس دو دختر صغیر را دیدم که گویاامثال آنها آفریده نشده است . پس یکى را همراه زینب و دیگرى را همرامام‏کلثوم سوار نمود . پس از [اسم] آن دو دختر پرسیدم . گفته شد: یکى سکینهو دیگرى فاطمه; دختران حسین مى‏باشند .
آن‏گاه بقیه بانوان به همینجلالت و عظمت و حیا و متانت‏سوار شدند و حسین علیه السلام ندا داد: کجاستعباس، قمر بنى هاشم! عباس عرض کرد: لبیک، لبیک، اى آقاى من! فرمود: اسبمرا بیاور . اسب آقا را حاضر کرد . آنگاه حضرت بر آن سوار شد و بدینسانکاروان حیا، عفت، متانت و نجابت مدینه را ترک گفت (19) .
4 . زیورآلات فداى حیا و عفت!
پساز غارت لباسهاى امام حسین علیه السلام، سپاهیان کوفه و شام به سوىخیمه‏ها هجوم بردند . لحظاتى تلخ و جانکاه بود . زینب کبرى بیش از همه،تلخى و مخاطرات این تهاجم وحشیانه را احساس مى‏کرد; چرا که از یک سوپاسبان خیمه‏هاى حیا و عفت‏بود و از طرف دیگر حفظ جان امام زمانش را بهعهده داشت . دختر على علیه السلام که منش و خوى کوفیان را مى‏شناخت، براىحفظ عفت و حیاى بانوان و قبل از آمدن آنها، تمام زیورآلات زنان را جمعکرده خطاب به عمر سعد فرمود: اى عمر بن سعد! سپاهیان خود را از تعجیل وشتاب در غارت خیمه‏ها باز دار! خود آنچه اسباب و زیور آلات است‏به شماواگذار مى‏کنم . مبادا دست نامحرمان به سوى خاندان رسول خدا دراز شود [وبر قامت‏حیا و نجابت غبارى بنشیند] .
تمامى وسایل و زیورآلات، حتىگوشواره‏هاى فاطمه بنت الحسین علیه السلام نیز که یادگار امام بود در محلىجمع شد و پس از آن که زنان و کودکان در گوشه‏اى اجتماع کردند، دختر شجاععلى علیه السلام فریاد زد: هر کس میل دارد; وسایل و زیورآلات را بردارد!عده‏اى پیش آمدند و هرچه بود غارت کردند . . . . (20) »
5 . فریاد بانوى حیا بر بى‏حیاها:
کاروانحیا وارد کوفه شد، مردم در حالى که خاندان رسالت را به سوى عبیدالله بنزیاد مى‏بردند، اسیران را تماشا مى‏کردند . در این لحظه صداى بانوى حیابلند شد: «یا اهل الکوفة، اما تستحیون من الله ورسوله ان تنظروا الى حرمالنبى صلى الله علیه و آله (21) ; اى مردم کوفه! از خدا و فرستاده او شرمنمى‏کنید که به خانواده پیامبر چشم دوخته‏اید .»
6 . تجلى حیا در دارالاماره کوفه:
زینبکبرى علیها السلام در دوران اسارت، وقتى به دارالاماره رسید، بغض راهگلویش را بست; چرا که او همه این خانه را مى‏شناخت، اینجا روزى خانه زینببود، روزگارى که اسم پدرش على، با عظمتى بى‏مانند جهان را پرساخته بود .اشک در دیدگانش حلقه زد، ولى خوددارى کرد، مبادا گریه خوارش کند . در آندم به اتاق بزرگى رسید و دید عبید الله ابن زیاد در جایى نشسته که پدرش درآنجا مى‏نشست و از میهمانان پذیرایى مى‏کرد .
زینب که بى‏ارزش‏ترینلباسهایش را بر تن و کنیزانش دورش را گرفته بودند، حیا را به عرصه نمایشگذاشت و بدون آن که به امیر سرکش خون‏خوار اعتنایى کند، به صورت ناشناس درگوشه‏اى نشست در حالى که سراپاى وجود او را شرم، حیا، نجابت و پاکى احاطهکرده بود (22) . ابن‏زیاد پرسید: این زن کیست؟ (سه بار این سؤال را تکرارکرد)، حیا و نجابت زینب از یکطرف، علم حضرت به قصد ابن زیاد براى تحقیراهل بیت علیهم السلام از طرف دیگر، اجازه نداد زینب جواب او را بدهد . تاآنجا که ابن زیاد ملعون با نیش زبانش نمک به زخم زینب پاشید و براى آزردناو گفت: «کیف رایت صنع الله باخیک واهل بیتک (23) ; کار خدا را با برادر وخانواده‏ات چگونه یافتى؟»
زینب جوابى کوتاه، ولى بسیار زیبا داد کهریشه در کمال حیاى او داشت . حضرت با آرامشى که از حیا و رضاى قلبى اوحکایت داشت آن جمله به یادماندنى را فرمود: «ما رایت الا جمیلا (24) ; جززیبایى چیزى ندیدم .»
7 . مجلس یزید; اوج تقابل حیا با بى‏حیایى
یزید،بزرگان اهل شام و سفراى خارجى را دعوت کرده بود، آن‏گاه دستور داد کهاسیران را وارد کنند . مجلسیان به دختران و دودمان پیامبر نگاه مى‏کردند;که تا دیروز در پس پرده عزت و احترام قرار داشتند و بیگانه‏اى رخسار آنانرا ندیده بود .
هنگامى که مدعوین; بزرگوارى و ارجمندى این دودمان رابه خاطر آوردند، همه از شرم و خجالت چشم بر هم نهادند، ولى در آن جمع، مردتنومند شامى سرخ رویى، با چشمانى از حدقه درآمده به فاطمه دختر حسین علیهالسلام مى‏نگریست و با نگاههاى آزمندانه خود مى‏خواست او را ببلعد . فاطمههراسان و لرزان به عمه‏اش زینب پناه برد .
مردک شامى برخاست و بهیزید گفت: یا امیرالمؤمنین! این دوشیزه را به من ببخش! فاطمه در حالتى کهاز وحشت مى‏لرزید، دامن عمه‏اش زینب را گرفت . زینب او را در آغوش گرفت وفرمود: «گمان دروغ بردى و فرومایگى کردى! نه تو چنین حقى دارى و نه یزید!(25) » یزید خشمگین گشت و سخنانى بین او و زینب علیها السلام رد و بدل شد،تا آنکه زینب علیها السلام فرمود: اکنون که سرتاسر زمین و آسمان را بر ماتنگ گرفته‏اى و ما را مانند اسیران به هر سو مى‏کشانى به گمانت که پیش خدابراى ما پستى و براى تو شرف و منزلت است؟ !
آن‏گاه فریاد آهنین حیابر فرق مجسمه بى‏شرمى فرود آمد که: «امن العدل یابن الطلقاء تخدیرک حرائرکوامائک وسوقک بنات رسول الله صلى الله علیه و آله سبایآ قد هتکت‏ستورهنوابدیت وجوههن تحدوا بهن الاعداء من بلد الى بلد یستشر فهن اهل المناهلوالمناقل ویتصفح وجوههن القریب والبعید والدنى والشریف، لیس معهن منرجالهن ولى ولا من حماتهن حمى وکیف ; اى پسر آزاد شدگان (27) ; آیا ازعدالت است که تو زنان و کنیزان خود را در پرده بنشانى و دختران[پرده‏نشین] رسول خدا را اسیر کنى [و شهر به شهر بگردانى] ؟ ! ! پردهآبروى آنها را بدرى و صورت آنها را نمایان سازى تا دشمنان، آنان را ازشهرى به شهرى ببرند، و بومى و غریب چشم به آنها بدوزند و نزدیک و دور، وشریف و فرومایه تماشایشان کنند، در حالى که از مردان آنها یارى کننده‏اىهمراهشان نباشد، و از یارى کنندگان آنان مددکارى نباشد . چگونه مى‏توانامید بست‏به دلسوزى کسى که [مادرش] جگر پاک مردان خدا را جوید و گوشت اواز خون شهدا رویید . ؟ !»
کو اسارت؟ خصم تو در بند بود
هر کلامت صدهزاران پند بود
زینبآرام گرفت، سخنان سراپا درد و حیاى زینب، باعث‏شد یزید سر به زیر افکند وهر کس در آنجا بود، چنان سر به زیر و خاموش شد که گویى مرغ مرگ بر سر همهسایه افکنده است . نقل مى‏کنند که هنده دختر عبدالله عامر و «زن یزید»آنچه را در مجلس شوهرش رخ داد شنید، پیراهن را نقاب کرده و به درون مجلسرفت و از آن همه نامردى و بى‏حیایى بر سر او فریاد کشید (28) .
نکتهمهمى که زینب به آن تصریح مى‏کند و از آن سخت آزرده است این است که زنانیزید پوشیده‏اند، و حرمت و حیاى آنها محفوظ، ولى او و زنان اهل بیت درمعرض دید نامحرمان، به همین جهت نمى‏گوید زنان تو در کاخ و اسیران درکوخند یا زنان تو سیر و اسیران گرسنه‏اند، بلکه تنها و تنها بر حجاب و حفظحرمت و حیا اصرار دارد که این خود مى‏تواند بزرگترین درس براى بانوانجامعه ما باشد که در هر حال مرز حیا را حفظ و حریم حرمت‏خویش را پاسدارند، و بر مهاجمان مرز حیا و عفت فریاد بزنند و در مقابل آنها در هیچحالى ساکت نباشند، حتى اگر در بند و اسیر باشند .
8 . عفت و پاکدامنى، دست‏آورد حیاى زینب
عفتو پاکدامنى; برازنده‏ترین زینت زنان و گران‏قیمت‏ترین گوهر براى آنان است. زینب علیها السلام از یک سو، به زیبایى درس عفت را در مکتب پدر آموخت;آنجا که فرمود: «ما المجاهد الشهید فى سبیل الله باعظم اجرا ممن قدر فعفیکاد العفیف ان یکون ملکا من الملائکة (29) ; مجاهد شهید در راه خدا، اجرشبیشتر از کسى نیست که قدرت دارد، اما عفت مى‏ورزد، نزدیک است که انسانعفیف فرشته‏اى از فرشتگان باشد .»
و از طرف دیگر، حیاى ذاتى زینبعلیها السلام مى‏طلبید که در اوج عفت و پاکدامنى باشد; چرا که بارزترینثمره و پى‏آمد حیا; عفت و پاکدامنى است . چنان که على علیه السلام فرمود:«سبب العفة الحیا (30) ; علت عفت و پاکدامنى شرم و حیا است .»
و در جاى دیگر فرمود: «على قدر الحیاء تکون العفة (31) ; به هر اندازه که حیا باشد، عفت و پاکدامنى خواهد بود .»
تربیت‏خانوادگى،و حیاى ذاتى زینب کبرى علیها السلام باعث‏شد تا او عفت‏خویش را، حتى درسخت‏ترین شرایط به نمایش گذارد . او در دوران اسارت و در مسیر کربلا تاشام، سخت‏بر عفت‏خویش پاى مى‏فشرد . مورخین نوشته‏اند: «وهى تستر وجههابکفها لان قناعها اخذ منها (32) ; او صورت خود را با دستش مى‏پوشاند، چونروسریش از او گرفته شده بود .»
این نشانه عفت اوست که هنگام ورود بهشام، شمر را - که زمانى سرباز على علیه السلام بود و در آن راه مجروح نیزشده بود، ولى ناپاکیها و بى‏حیاییها او را به آنجا کشانده که قاتل فرزندعلى علیه السلام گردد - احضار کرد و از او خواست که براى حفظ مرز بلند حیاو عفت، کاروان اسرا را از خلوت‏ترین درب شهر وارد شام نماید و سرهاى شهدارا نیز از بین زنها بیرون ببرد، ولى آن ملعون حیا از دست داده و در نتیجهدین را باخته عکس فرمایش آن حضرت عمل کرد و اسیران را از شلوغ‏ترین و پرجمعیت‏ترین دروازه شهر; یعنى «درب ساعات‏» وارد نمود و سر شهدا را نیز بیناسرا جاى داد .
راوى مى‏گوید: زینب (ویا ام‏کلثوم) را دیدم که چادرىکهنه برسرکشیده و روى خود را گرفته بود . امام سجاد علیه السلام نیز بهسهل بن ساعد صحابى فرمود: اگر مى‏توانى چیزى به این نیزه‏دار بپرداز تا سرامام را کمى جلوتر ببرد که ما از تماشاچیان در زحمت و اذیت هستیم . سهلمى‏گوید: رفتم و یکصد درهم به نیزه‏دار پرداخت کردم تا از بانوان دور شود،کار بدین منوال بود تا سرها را نزد یزید بردند (33) . 

سید جواد حسینى
پى‏نوشت:
1) شیخ ذبیح الله محلاتى، ریاحین الشریعه، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ج‏3، ص‏46 .
2) همان، ج‏3، ص‏39 .
3) محمدى رى‏شهرى، میزان الحکمه (بیروت، دارالحدیث)، چاپ دوم، 1419، ج‏2، ص‏716، روایت 4544 .
4) همان، ص‏717، روایت 4570 .
5) همان، روایت 4565; بحارالانوار، ج‏78، ص‏309 .
6) همان، ج‏78، ص‏111، حدیث‏6; میزان الحکمة، همان، ج‏2، ص‏717، روایت 4569 .
7)روزنامه جمهورى اسلامى، 23/6/1381; به گفته یک مقام آگاه در حال حاضر 97ماهواره متعلق به 15 کشور جهان براى مردم ایران برنامه‏هاى تلویزیونى پخشمى‏کنند که برخى از این ماهواره‏ها بیش از 200 کانال تلویزیونى را به طریقدیجیتال پخش مى‏کنند . این منبع آگاه افزود از این تعداد 600 شبکهتلویزیونى در سازمان صدا و سیما و برخى نهادهاى نظامى، فرهنگى و اطلاعاتىمونیتور مى‏شود، بنابر این گزارش از این تعداد شبکه 11 شبکه به زبان فارسىاست و اکثر آنها علیه نظام جمهورى اسلامى ایران و هنجارهاى فرهنگى واجتماعى برنامه پخش مى‏کنند× .
-
× هفته نامه بصیرت، سال نهم، شماره‏26، 10/2/82، ص‏4 .
8) قصص/23 - 25 .
9) میزان الحکمة، ج‏2، ص‏717، روایت 4567 .
10) همان، ص‏717، روایت 4556; امالى طوسى، ص‏301 .
11) همان، ص‏718; خصال صدوق،